Jako pracownik możesz sie znaleźć w sytuacji, w której pracodawca nie wypłaci Ci wynagrodzenia lub świadczenia urlopowego w umówionym terminie. Pomijając nieporozumienia lub błędy techniczne przy wypłacie, przyczyną może być to, że pracodawca albo nie chce zapłacić, albo nie jest w stanie zapłacić.
Nie otrzymałeś wynagrodzenia lub świadczenia urlopowego
Dalszy sposób postępowania w celu odzyskania zaległych należności zależeć będzie od przyczyny, dla której pracodawca nie płaci.
Aby dowiedzieć się, dlaczego nie otrzymałeś wynagrodzenia, musisz skontaktować się z pracodawcą. Bez względu na to, jaką otrzymasz odpowiedź, ważne jest, abyś w miarę szybko rozpoczął postępowanie w tej sprawie. Zwlekając ryzykujesz utratę uprawnień w Funduszu Gwarancji Wynagrodzeń (Lønnsgarantien).
Gdyby okazało się, że faktyczna przyczyna jest inna, niż na początku myślałeś, musisz zmienić tok postępowania.
Konkretne rady
- Poproś o wyjaśnienie, dlaczego nie ostrzymałeś od pracodawcy należnego Ci wynagrodzenia lub świadczenia urlopowego.
- Zaznacz wyraźnie, że będziesz egzekować roszcznia wobec pracodawcy wnosząc do sądu rejonowego o otwarcie postępowania upadłościowego, albo oddając sprawę do forliksrådet, czyli arbitrażowej komisji rozjemczej.
- Nie zwlekaj, bo możesz w ten sposób stracić swoje uprawnienia.
Jeśli pracodawca nie chce zapłacić
Wyślij do pracodawcy list polecony, w którym przedstawiasz swoje roszczenia, i zażądaj wypłaty w krótkim terminie, na przykład w ciągu tygodnia. Napisz, że w razie, gdyby kwota nie została wypłacona w podanym terminie, będziesz zmuszony do podjęcia dalszych kroków prawnych.
Jeśli pracodawca nie dokona wypłaty w wymaganym terminie lub nie odpowie na Twoje roszczenia, możesz wnieść sprawę do komisji rozjemczej (czyli forliksrådet) w gminie siedziby pracodawcy. Forliksrådet będzie pomocna w zgłoszeniu zażalenia, a potem wezwie Was na rozprawę pojednawczą. Sprawa zostanie rozwiązana polubownie lub orzeczeniem komisji, albo skierowana dalej do wyższej instancji sądowej.
Jeśli sprawa będzie skierowana dalej do sądu, powinieneś zasięgnąć porady prawnej aby dowiedzieć się, czy jest podstawa do wniesienia powództwa.
Jeśli sprawa w forliksrådet zakończyła się ugodą albo orzeczeniem, a pracodawca w dalszym ciągu nie płaci, musisz skierować sprawę do komornika w celu egzekucji wierzytelności.
Jeśli pracodawca nie jest w stanie zapłacić
Jeśli brak wypłaty spowodowany jest niewypłacalnością pracodawcy, można rozpocząć postępowanie upadłościowe wobec przedsiębiorstwa. Po otworzeniu postępowania upadłościowego możesz złożyć wniosek o pokrycie wynagrodzenia itp. z państwowego Funduszu Gwarancji Wynagrodzeń (czyli Lønnsgarntifondet), którym zarządza NAV.
Zarówno w przypadku zaległego wynagrodzenia jak i świadczenia urlopowego, Fundusz Gwarancji Wynagrodzeń stawia wymagania co do terminów przedawnienia pokrywanych roszczeń. Pasywnie czekając na to, by ktoś inny rozpoczął postępowanie upadłościowe wobec pracodawcy ryzykujesz, że Twoje roszczenia ulegną przedawnieniu i nie zostaną pokryte przez Lønnsgarantifondet. Może się więc zdarzyć, że to Ty będziesz zmuszony rozpocząć postępowanie upadłościowe. Współmierne koszty związane z postępowaniem upadłościowym, jak na przykład opłaty, honoria adwokackie itp. mogą być pokryte z zasobów funduszu.
Najprostszym i najszybszym sposobem na otwarcie postępowania upadłościowego jest metoda, w której Ty i pracodawca zwracacie się do sądu rejonowego, a pracodawca przyznaje się do niewypłacalności (braku zdolności płatniczej). Jeśli pracodawca nie chce się na to zgodzić, możesz w następujący sposób sam starać się o otwarcie postępowania upadłościowego:
Wynagrodzenie nie przychodzi: Upomnienie (påkrav)
Jeśli nie otrzymałeś wynagrodzenia w umówionym terminie, powinieneś jak najszybciej wysłać do pracodawcy list polecony z upomnieniem. W upomnieniu przedstawiasz sumę, którą winien Ci jest pracodawca, rodzaj roszczenia oraz okres, którego dotyczy. Daj pracodawcy tydzień na wypłatę roszczenia.
Pracodawca nie zapłacił po upomnieniu: Ostrzeżenie o zamiarze rozpoczęcia postępowania upadłościowego (konkursvarsel)
Po czterech tygodniach od wysłania listu poleconego, piszesz ponowne ponaglenie do wypłaty (ostrzeżenie o zamiarze rozpoczęcia postępowania upadłościowego). To pismo ma być doręczone pracodawcy przez urzędnika publicznego, patrz poniżej.
Treść ostrzeżenia o zamiarze rozpoczęcia postępowania upadłościowego
- Nawiąż do uprzednio wysłanego upomnienia. Jeszcze raz wymień sumę, którą winien Ci jest pracodawca, rodzaj roszczenia i okres, którego dotyczy.
- Daj pracodawcy na zapłatę dwa tygodnie od chwili skutecznego doręczenia listu przez uprawnionego urzędnika.
- Napisz, że „w razie nieuiszczenia należności w wymienionym terminie, złożony będzie wniosek o otworzonie postępowania upadłościowego”.
- Dalej należy poinformować, że: ”w razie nieuiszczenia należności po uprzednim doręczeniu ostrzeżenia o zamiarze rozpoczęcia postępowania upadłościowego – zgodnie z § 63 konkursloven (czyli Ustawy o postępowaniu upadłościowym) – za przyczynę takiego stanu rzeczy uznaje się niewypłacalność dłużnika, co zezwala na otworzenie postępowania upadłościowego.”
Aby można było otworzyć postępowanie upadłościowe, ważne jest, aby wyżej wymienione sformułowania znalazły się w treści ostrzeżenia.
Doręczenie
Ostrzeżenie o zamiarze rozpoczęcia postępowania upadłościowego wysyłasz w dwóch egzemplarzach do urzędnika doręczającego pozwy sądowe w gminie, w której ma swoją siedzibę pracodawca. (W miastach tymi sprawami zajmuje się osobny urząd, w okolicach mniej zaludnionych tą osobą jest z reguły komendant urzędu policji. Administracja miejska lub gminna udzieli Ci informacji na ten temat).
Urzędnik/komendant policji doręcza pracodawcy ostrzeżenie o zamiarze rozpoczęcia postępowania upadłościowego. Doręczenie kosztuje 430 koron (na dzień 01.01.09); zostaniesz powiadomiony o skutecznym doręczeniu ostrzeżenia.
Pracodawca w dalszym ciągu nie płaci: Wniosek o otworzenie postępowania upadłościowego (konkursbegjæring)
Po upływie dwutygodniowego terminu zapłaty, należy złożyć do sądu rejonowego wniosek o otworzenie postępowania upadłościowego. Wniosek należy wysłać w pięciu egzemplarzach, powinien dotrzeć do sądu rejonowego w ciągu dwóch tygodni od upływu terminu zapłaty wyznaczonego w ostrzeżeniu. Jeśli się spóźnisz, ostrzeżenie trzeba będzie doręczyć jeszcze raz.
Ważne jest, by wniosek o otworzenie postępowania upadłościowego spełniał wszystkie wymagania formalne. Wniosek składa się pisemnie, powinien zawierać:
- imię i adres powoda (Ty) i pozwanego (pracodawca)
- numer identyfikacji podatkowej pracodawcy (znajdziesz go w odpisie z rejestru podmiotów gospodarczych, patrz poniżej)
- podstawa wszczęcia podstępowania upadłościowego, czyli suma, którą winien Ci jest pracodawca, rodzaj roszczenia (wynagrodzenie, świadczenie urlopowe itp.) oraz okres, którego dotyczy
- stwierdzenie, że żądasz otwarcia postępowania upadłościowego wobec pozwanego
- dokumenty potwierdzające obecny/były stosunek pracy z pozwanym. Załącz kopie następujących dokumentów: odpisu z rejestru podmiotów gospodarczych, listu z upomnieniem oraz ostrzeżenia o zamiarze rozpoczęcia postępowania upadłościowego z ponagleniem do zapłaty
- podpis
Wniosek o otworzenie postępowania upadłościowego należy wysłać w pięciu egzemplarzach do sądu rejonowego w gminie, w której pracodawca ma swoją siedzibę (w przypadku, gdy chodzi tu o spółkę).
Jeśli pracodawca to osoba prywatna albo firma jednoosobowa, wniosek o otworzenie postępowania upadłościowego wysyła się do sądu rejonowego w gminie zamieszkania pracodawcy. Właściwą gminę znajdziesz w rejestrze podmiotów gospodarczych w Brønnøysund. Poproś jednocześnie o odpis z rejestru, który załączysz do wniosku o otworzenie postępowania upadłościowego. Odpis z rejestru kosztuje 150 koron (na dzień 01.01.09).
Więcej o rejestrze podmiotów gospodarczych w Brønnøysund dowiesz się tutaj: (in English brreg.no)
Jednocześnie z wnioskiem o otwarcie postępowania upadłościowego, składasz wniosek o zwolnienie z obowiązku zagwarantowania kosztów związanych z postępowaniem upadłościowym. Możesz załączyć formularz Lønnsgaranti (tak zwany blankett A); poprawnie wypełniony dostarczy sądowi wielu informacji niezbędnych do stwierdzenia, czy wniosek o zwolnienie z obowiązku gwarantowania kosztów da się rozpatrzyć pozytywnie czy nie. Kiedy sąd będzie rozpatrywać Twój wniosek o otwarcie postępowania upadłościowego będziesz musiał stawić się w sądzie i złożyć zeznanie o roszczeniu.
Po otworzeniu postępowania upadłościowego musisz złożyć wiosek o pokrycie zaległego wynagrodzenia z Lønnsgarantiforndet (Funduszu Gwarancji Wynagrodzeń), zgłaszając roszczenia do zarządcy majątku upadłego.
Nawet, gdyby Twoje roszczenia okazały się przedawnione i nie do pokrycia z Funduszu, zgodnie z pierwszą zasadą, to i tak będzie je można wyegzekwować, o ile rozpocząłeś i trzymałeś się jednego z przedstawionych tu sposobów postępowania.
Aby zapewnić sobie uprawnienia Funduszu Gwarancji Wynagrodzeń ważne jest, abyś jak najszybciej rozpoczął postępowanie. Ponieważ sam proces egzekucji bywa skomplikowany, a do tego stawiane są ścisłe wymagania formalne co do samej procedury otwierania postępowania upadłościowego, praktycznym rozwiązaniem wydaje się zlecenie tej pracy adwokatowi. Poniesione koszty mogą być pokryte z Funduszu Gwarancji Wynagrodzeń.
Wynagrodzenie
W Norwegii wysokość wynagrodzenia nie podlega z zasady regulacji prawnej. Nie ma przepisów co do powszechnego wynagrodzenia minimalnego. Dlatego bardzo ważne jest, aby kwestie związane z wynagrodzeniem uregulować w indywidualnej umowie o pracę.
Wyjątkiem są następujące branże: budowlana, stoczniowa i sprzątająca, a także rolnictwo i ogrodnictwo. W tych branżach upowszechniono umowy zbiorowe, które regulują między innymi wynagrodzenie pracowników poprzez przyjęte stawki minimalne.
Wiele przedsiębiorstw podpisało umowę zbiorową. Umowy zbiorowe to umowy dotyczące wynagrodzenia oraz innych uprawnień, zawierane przez organizacje pracodawców i związki zawodowe. Jeśli jesteś zatrudniony w zakładzie pracy, który podpisał umowę zbiorową, to Ty także możesz być objęty postanowieniami tej umowy.
Aby dowiedzieć się więcej o umowach zbiorowych obowiązujących w Twoim miejscu pracy i regulujących Twój stosunek pracy, skontaktuj się pracodawcą lub z mężem zaufania.
Rola Arbeidstilsynet
Arbeidstilsynet udziela porad o sposobie postępowania w sytuacji, gdy pracodawca zalega z wypłatą wynagrodzenia lub świadczenia urlopowego oraz o przepisach regulujących wypłatę wynagrodzenia, dodatku za pracę w nadgodzinach oraz świadczenia urlopowego.